تاريخ : ۱۴۰۳/۸/۲۶
هرس در درختان میوه قسمت دوم
 
اثرات هرس :
1-تاثیر هرس روی رشد و اندازه درخت:
بطور کلی هرس باعث  کاهش رشد و پاکوتاهی درخت می شود. تحقیقات نشان داده اند که در درختان هرس نشده ، وزن چوب کهنه 5 برابر درختانی است که هرس روی آنها انجام گرفته است. به عبارتی دیگر هرس باعث می شود که درصد ومیزان چوب جوان وفعال از نظر باردهی بیشتر شود و از میزان چوب کهنه و چند ساله که از باروریشان کاسته شده است، کم گردد. لازم به ذکر است که هرس تابستانه به مراتب بیشتر از هرس زمستانه موجب کاهش رشد درخت می گردد، چون در اثر هرس تابستانه از میزان سطح برگ فعال درخت کاسته شده و در نتیجه مواد فتوسنتزی کمتری سنتز می شود ونهایتا رشد درخت کاهش می یابد.
 
2-تاثیر هرس روی حجم  ریشه:
بطور کلی هر عملی که باعث افزایش رویش جدید و به دنبال آن افزایش سطح سبز درخت می شود، رشد ریشه را نیز زیاد می کند.هرس نیز چون موجب افزایش تولید شاخه های جوان وبدنبال آن افزایش میزان برگ ها و سطح سبز درخت می شود، در نتیجه رشد ریشه را افزایش می دهد.
 
3-تاثیر هرس روی میزان تشکیل میوه واندازه میوه :
در اثر هرس چون تعدادی از شاخه های حامل جوانه های گل حذف می شوند، بنابراین هرس باعث کاهش تعداد میوه های تولیدی می شود، ولی از طرفی دیگر چون مقدار موادغذایی که به هر یک از میوه ها می رسد، بیشتر از زمانی است که هرس انجام نگرفته است، بنابراین اندازه میوه های تولیدی بزرگتر خواهد بود. در مورد درختان جوان هرس شدید موجب تشدید رشد رویشی شده و در نتیجه درخت دیرتر به بلوغ وگلدهی می رسد ولی در درختان پیر، هرس شدید باعث افزایش گلدهی شده و به تجدید جوانی آنها کمک می کند. هرس زمستانه در مقایسه با هرس تابستانه بیشتر سبب تاخیر در باردهی می شود.
هرس با باز کردن تاج درخت سبب مواجه کردن بهتر بخش های داخلی تاج با نور خورشید شده و ضمن افزایش راندمان فتوسنتز در داخل تاج، سبب تحریک بیشتر تشکیل جوانه های گل در آنجا می گردد.در مورد درختان سیب نفوذ کمتر از 30% نور خورشید به داخل تاج، سبب اختلال در تشکیل جوانه های گل می شود.همچنین میوه های داخل تاج درختان بدلیل آنکه نور کافی دریافت نمی کنند، قادر به تولید مقدار کافی رنگیزه نبوده و لذا کم رنگ باقی می مانند.
 
تربیت (Training) در درختان میوه
تربیت یا فرم دهی درختان میوه در سنین جوانی و با اهدافی همچون : ایجاد اسکلت مناسب و قوی، زود به بار نشستن درخت، تولید میوه هایی با کیفیت مناسب، انجام راحتتر عملیات هایی مثل سمپاشی، هرس و برداشت و.... انجام می گیرد.فرم دهی معمولا بر روی نهال های جوان (1 تا4 ساله) انجام می گیرد. البته در سال های بعد نیز ادامه دارد ولی فرم اصلی درخت  در همان سال های اولیه شکل می گیرد و فرمی که در سال های اولیه به درخت داده می شود، تغییر دادن آن در سال های بعد مشکل است. بنابراین بایستی در هرس و فرم دهی اولیه نهایت دقت انجام گیرد.
در فرم دهی درختان میوه بایستی عادت رشد طبیعی درخت و نیز شرایط اقلیمی منطقه کاشت را در نظر گرفت.
در مناطقی که آفتاب به حد کافی وجود دارد، درختان را نسبتا بسته تربیت می کنند تا از آفتاب سوختگی میوه ها و شاخه ها جلوگیری شود ولی در مناطقی که نور کافی طی فصل رشد وجود ندارد، سعی می کنند که تاج درخت را باز کرده تا نور کافی وارد تاج شده و میوه ها رنگ وشکل مناسب به خود گیرند.
 
ازسیستم های تربیت درختان میوه می توان به موارد زیر اشاره کرد: 
1-جامی یا مرکز باز (Open center) 
2-هرمی یا پیشاهنگ مرکزی (central leader)
3-شلجمی یا محور تغییر یافته یا پیشاهنگ متغیر (Modified Leader)
4-اشکال مختلف داربستی (Trellis)
 
1-جامی یا مرکز باز (Open center) 
 
 
 
فرم جامی یا مرکز باز مناسب برای مناطق مرطوب و کم نور است و بیشتر در مورد درختان هلو، شلیل و آلو
کاربرد دارد. البته می توان درختانی مثل سیب، بادام، به، گردو، آلبالو، گیلاس و... را نیز بدین شیوه تربیت کرد . در این روش تربیت، نهال را از ارتفاع 70-100 سانتیمتری سربرداری کرده و حدود 3 تا5 شاخه اصلی به فاصله 20 تا30 سانتیمتر از یکدیگر بر روی تنه اصلی نگه می دارند.
از مزایای این روش تربیت می توان به موارد زیر اشاره کرد: 
الف- ورود نور به داخل تاج درخت بهتر بوده که همین امر تشکیل جوانه گل وتشکیل رنگ در میوه ها را افزایش می دهد.
ب- چنانچه در اثر آفات یا بیماریها یکی از بازوهای اصلی درخت آسیب ببیند، دیگر بازوها باقی می مانند در حالیکه در روش های دیگر فرم دهی از جمله روش هرمی چنانچه شاخه اصلی آسیب ببیند، کل درخت از بین می رود.
 
از معایب این روش فرم دهی می توان به موارد زیر اشاره کرد: 
الف- اغلب درختان بطور طبیعی به این فرم در نمی آیند و برای تربیت درختان به این فرم بایستی هرس شدید بر روی درخت انجام گیرد که همین امر موجب به تاخیر انداختن باروری درخت می گردد.
ب- عملیات هایی از جمله هرس، برداشت، سمپاشی و... مشکل است.
ج- مهمترین مشکل این روش آنست که فاصله شاخه های اصلی با همدیگر کم است و محل اتصال آنها با تنه درخت ضعیف بوده و در اثر محصول دهی زیاد، بادهای شدید ویا بارش برف زیاد احتمال شکستگی آنها بالا است.
 
2- هرمی یا پیشاهنگ مرکزی (central leader) 
 
 
 
این روش تربیت برای مناطق خشک با نور زیاد مناسب است و بیشتر در مورد درختان غیر مثمر کاربرد دارد
وگاها درختان میوه که بر روی پایه های پاکوتاه یا نیمه پا کوتاه پیوند شده اند را بدین شیوه تربیت می کنند (در کشت متراکم). دراین روش شاخه اصلی سربرداری نشده و به رشد خود ادامه می دهد و بر روی آن 3 تا5 بازوی اصلی نگه داشته می شود و بر روی بازوهای اصلی نیز چند بازوی فرعی اولیه نگه داشته می شود. در این روش چون عمر و طول شاخه های پایینی بیشتر از شاخه های بالایی است، درخت ظاهری هرمی به خود می گیرد. عملیات هایی مثل هرس،برداشت وسمپاشی در این روش تربیت آسان است.
 
3- شلجمی یا محور تغییر یافته یا پیشاهنگ متغیر (Modified Leader)
 
 
 
 در این روش فرم دهی به هیچ شاخه ای اجازه داده نمی شود که بطور پیوسته حالت محور مرکزی یا پیشاهنگ به خود گیرد. این روش برای محدود کردن رشد درختان وایجاد یک تاج گسترده در آنها به کار می رود و در تربیت گلابی، سیب، زردآلو، آلو، بادام، گردو، خرمالو،پسته و... بکار میرود. این شکل تربیت موجب می شود که درخت در تمام جوانب خود دارای شاخه های قوی با استحکام مناسب باشد. شاخه های اصلی که روی درخت باقی گذارده می شوند بایستی دارای زاویه مناسب (حدود 45 تا60 درجه) نسبت به تنه باشند.
 
4- اشکال مختلف داربستی (Trellis) 
تربیت بصورت داربستی بیشتر در مورد درختانی که حالت رونده دارند (انگور، کیوی، تمشک و...) ویا در درختان سیب و گلابی که بر روی پایه های پاکوتاه پیوند زده شده اند، بکار می رود. در این سیستم تربیتی درخت تنها دو بعد داشته و حداکثر نورگیری را در مقایسه با سایر روش های تربیتی دیگر دارد. از این روش اکثرا در احداث باغات متراکم بهره گرفته می شود و در مناطقی که از لحاظ زمین محدودیت وجود دارد، استفاده می شود.
از مزایای این روش تربیتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
امکان مکانیزه کردن داشت و برداشت
-احتیاج کمتر به نیروی کارگر
-استفاده بهینه از زمین
-افزایش عملکرد در واحد سطح
-بهبود کیفیت محصول
-استفاده بهتر از نور خورشید به دلیل افزایش سطح
-کاهش آفات وبیماری ها به دلیل تهویه و نورگیری بهتر
از معایب این روش می توان به احتمال سرمازدگی درختان در اثر سرمای شدید زمستان و نیز از بین رفتن محصول در اثر حمله پرندگان اشاره کرد.
 
 امیدواریم مقاله هرس درختان میوه، مورد توجه و پسندتان قرار گرفته باشد . در صورتی که در این زمینه سوال، نظر و یا تجربه ای دارید با ما تماس بگیرید.  پیشاپیش از حمایت شما سپاسگزاریم. 
تمامی حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به شرکت آوان مشرق زمین ،عرضه کننده کلیه نهاده های کشاورزی می باشد.
خبرنامه