زعفران به عنوان یک گیاه غذایی، ادویه‌ای و دارویی، بیش از 62000 هکتار سطح زیر کشت با حدود 250 تن کلاله خشک سالانه در ایران دارد و حدود 90 درصد از تولید جهانی آن را شامل می‌شود. این گیاه ارزش ویژه‌ای در محصولات صادراتی کشاورزی ایران دارد. با توجه به نقش مهم زعفران در اکوسیستم‌های کشاورزی ایران، توجه به بهبود شیوه‌های زراعی آن ضروری است. 

زعفران به دلیل اینکه به اهمیت اقتصادی خود در بازار گیاهان دارویی مشهور است و سیستم ریشه‌ای ضعیف خود، چالش‌های منحصر به فردی را به همراه دارد که مدیریت تغذیه‌ای آن را حیاتی می‌کند.

 از این رو آبیاری درمرحله گل آب نیازمند دقت در نوع و مقدار کوددهی است .

  

  

اسید هیومیک یک کود سازگار با محیط زیست است که خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک را بهبود می‌بخشد. هیومیک سبب افزایش تشکیل کمپلکس با یون‌های فلزی، جذب و انتقال مواد مغذی در گیاهان می‌شود. هیومیک اسید اثرات مستقیم و غیرمستقیمی بر زعفران دارد. به طور غیرمستقیم، با افزایش ساختار خاک، هوادهی و زهکشی، ظرفیت نگهداری آب، دما و شرایط خاک را بهبود می‌بخشد. به طور مستقیم، تولید زیست توده و جذب مواد مغذی را تحریک می‌کند و خواص ضد ویروسی از خود نشان می‌دهد. 

منبع غذایی دارای ترکیبات هورمونی است و تأثیر مثبتی بر جذب عناصر، کیفیت و عملکرد گیاهان دارد. علاوه بر این، در کشت زعفران، می‌توان با استفاده از بنه‌های مادری استاندارد با حداقل وزن 8 گرم، مقادیر قابل توجهی کلاله تولید می‌کند؛ زیرا بنه‌های بزرگ تأثیر مثبتی بر عملکرد کلاله به ویژه در اولین چرخه رشد و وزن بنه‌های جایگزین و در نتیجه گلدهی زعفران در سایر چرخه‌های رشد دارند. اثرات مثبت اسید هیومیک بر رشد گیاهان به عوامل زیادی مانند افزایش جذب آب و مواد مغذی، افزایش فراهمی عناصر، توسعه سیستم ریشه گیاه، افزایش محتوای کلروفیل و تغییر در فعالیت آنزیم‌ها در گیاه مربوط می‌شود. علاوه بر این، اسید هیومیک به عنوان یک عامل کلات کننده عمل می‌کند و فراهمی زیستی مواد مغذی ضروری را افزایش داده و رشد گیاه را تقویت می‌کند.

اسیدهای آمینه اجزای مهم غذاها هستند. آنها مستقیماً در طعم غذاها نقش دارند و همچنین پیش‌ساز اجزای معطر و مواد رنگی هستند که هنگام گرم کردن غذاها یا از واکنش‌های آنزیمی دخیل در تهیه، آماده‌سازی و نگهداری غذاها تشکیل می‌شوند. 

در بررسی‌های متعدد افزایش قابل توجهی در تعداد گل‌ها هنگام محلول‌پاشی گیاهان مشاهده شده است و به 2.5 گل در هر بوته رسید. 

همینطور در بررسی‌های دیگر کود اسید آمینه به میزان 0.5 لیتر در هکتار، کود کامل به میزان 2 لیتر در هکتار، کود کامل + اسیدهای آمینه به میزان 1 لیتر در هکتار + 0.5 لیتر در هکتار و یک تیمار شاهد بدون استفاده از کود مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش، وزن تر گل، تعداد گل در متر مربع، طول کلاله، عملکرد کلاله + خامه و عملکرد کلاله اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر گل، تعداد گل، طول کلاله، عملکرد کلاله+خامه و عملکرد کلاله با محلول‌پاشی کود کامل + اسیدهای آمینه حاصل شد. زمان مصرف کود تأثیر معنی‌داری بر وزن تر گل، تعداد گل در متر مربع، طول کلاله، عملکرد کلاله+خامه و عملکرد کلاله دارد و مصرف کود در بهمن ماه تأثیر مثبت بیشتری نسبت به مصرف آن در اسفند ماه دارد. واکنش عملکرد نیز به زمان مصرف کود متفاوت است. در اوایل بهمن ماه، استفاده از کود کامل در مقایسه با کود کامل + اسید آمینه بهتر بود یا کود کامل در مقایسه با سایر کودها عملکرد بیشتری دارد.

کاربرد عصاره جلبک تأثیر معنی‌داری بر عملکرد گل، عملکرد کلاله، وزن برگ و میزان کلروفیل a دارد. دربررسی‌هایی که انجام شده بیشترین عملکرد گل (29. 1 گرم در متر مربع)، عملکرد کلاله خشک (059. 0 گرم در متر مربع)، وزن خشک برگ (092. 0 گرم در بوته) و کلروفیل a (1. 11 میلی‌گرم در گرم وزن تر) در تیمار 30 لیتر در هکتار عصاره جلبک به دست آمد، در حالی که کمترین میزان عملکرد گل (061. 1 گرم در متر مربع)، عملکرد کلاله (052. 0 گرم در متر مربع)، وزن برگ‌ها (076. 0 گرم در بوته) و کلروفیل a (0. 98 گرم در گرم وزن تر) در تیمار شاهد مشاهده شد.

اثرات محلول‌پاشی منابع و غلظت‌های مختلف اکسید روی (ZnO) بر عملکرد و ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی زعفران تاثیر دارد. در یک بررسی محلول‌پاشی نانو ZnO با غلظت (۳، ۶ و ۹ گرم در لیتر)، محلول‌پاشی ZnO معمولی با غلظت (۳، ۶ و ۹ گرم در لیتر) و شاهد انجام شد. هر دو نوع ZnO اثرات مثبتی بر عملکرد و تعداد گل زعفران داشتند، اما بیشترین عملکرد و تعداد گل با محلول‌پاشی ۹ گرم در لیتر ZnO معمولی و به دنبال آن ۶ گرم در لیتر نانو ZnO به دست آمد. افزایش غلظت هر دو کود تا ۳ گرم در لیتر تأثیر معنی‌داری بر کروسین نداشت، اما محتوای کروسین در غلظت‌های بالاتر به طور معنی‌داری کاهش پیدا کرد. اثرات تیمارهای آزمایشی بر تمام صفات مورفوفیزیولوژیکی معنی‌دار بود.  حداکثر کلروفیل a (1.74 میلی‌گرم در گرم) در ZnO معمولی با غلظت 9 گرم در لیتر و پس از آن در نانو ZnO با غلظت 3 گرم در لیتر مشاهده شد. افزایش کاربرد انواع مختلف کود، فعالیت پراکسیداز را به صورت خطی افزایش داد.

بررسی‌های مختلف محلول‌پاشی کلات آهن افزایش کلروفیل  a، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها در مقایسه با شاهد به ترتیب به میزان 45.4٪، 42.4٪ و 63.6٪ در اواسط دوره رویشی به ثبت رساند. میزان قند محلول نیز برای محلول‌پاشی در پایان رشد رویشی برای غلظت به میزان 63.5٪ در مقایسه با شاهد افزایش پیدا می‌کند. همچنین، به طور کلی می‌توان ادعا کرد که محلول‌پاشی کلات آهن در اواسط دوره رویشی مؤثرتر از سایرین بود.

ریزمغذی‌هایی مانند آهن و روی، اگرچه به مقدار کم مورد نیاز هستند، اما نقش‌های حیاتی در فرآیندهای مختلف فیزیولوژیکی گیاه، از جمله فتوسنتز، تنفس و سنتز پروتئین ایفا می‌کنند. زعفران دارای سیستم ریشه‌ای نسبتاً کوچکی است که جذب مواد مغذی آن را از خاک محدود می‌کند. استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی می‌تواند منجر به از دست رفتن مواد مغذی، کاهش راندمان کود و آلودگی محیط زیست شود. علاوه بر این، از آنجایی که بخش عمده‌ای از سیستم ریشه زعفران در طول پاییز و زمستان توسعه می‌یابد، کاهش تعرق می‌تواند مانع جذب و انتقال آب و مواد مغذی محلول شود و در نتیجه غلظت مواد مغذی در برگ‌ها را کاهش دهد. بنابراین، محلول‌پاشی مواد مغذی اغلب برای زعفران در مقایسه با سایر گیاهان سودمندتر تلقی می‌شود. محلول‌پاشی ریزمغذی‌هایی مانند بور، مس، منیزیم، منگنز و روی نسبت به محلول‌پاشی خاکی ارجحیت دارد زیرا خطر تثبیت مواد مغذی، آبشویی، تجمع و سمیت در خاک را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، نشان داده شده است که محلول‌پاشی کودهای کامل، به ویژه در پایان زمستان، با افزایش جذب مواد مغذی از طریق برگ‌ها و تجمع در بنه‌ها، تعداد گل و عملکرد را در سال بعد افزایش می‌دهد. کوددهی برگی نه تنها هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد، بلکه آلودگی محیط زیست را نیز به حداقل می‌رساند و راندمان استفاده از مواد مغذی را افزایش می‌دهد.