کود کلاته

 اگر روی لیبل یا برچسب برخی کودها دقت کنیم به واژه کلات برخورد میکنیم. بسیاری از کشاورزان نمیدانند کلات چیست و فرق کودهای کلاته با کودهای معمولی در کجاست و کودهای کلاته چه محاسنی دارند. کلمه کلات از واژه یونانی chele مشتق شده و مترادف با واژه claw به معنی چنگ زدن و نگاه داشتن چیزی توسط چنگال است.

کلاتسازی زمانی صورت میگیرد که مولکولهای بزرگ مخصوص دارای چندین نقطه اتصال مانند (EDTA) با یک عنصر ریزمغذی باند میشوند. فرم کلات یک عنصر فرمی حفاظت شده است و سایر عناصر نمیتوانند مزاحمتی در جذب یک عنصر کلات شده ایجاد کنند. فرم کلات یک عنصر در مقایسه با فرم معمولی آن بسیار راحتتر و سریعتر توسط گیاه جذب میشوند. مولکولی که عناصر ریزمغذی را کلاته میکند EDTA نام دارد. بسیاری از عناصر ریزمغذی زمانی که به فرم کلاته در بیایند بسیار بهتر از فرم معمولیشان در خاک توسط گیاه جذب میشوند. جذب بسیاری از عناصر توسط ریشه در نتیجه اختلاف بار الکتریکی عنصر با کانالهای جذبی موجود در ریشه صورت میگیرد. عنصری که به فرم کلاته در آمده باشد پتانسیل بار بیشتری ایجاد خواهد کرد و در نتیجه بیشتر و بهتر از کانالهای ریشه عبور میکند.

همانطور که بالا اشاره شد معمولترین مولکول برای کلاتهسازی عناصر مختلف در کودهای کشاورزی، ethylene diamine tetra acetic acid یاEDTA است. در برخی از کودهای بسیار باکیفیت کشاورزی ممکن است عوامل کلاتکننده DTPA و EDDHA باشند. EDTA معمولترین عامل کلات کننده در کودهای مورد استفاده به صورت مصرف در خاک و همچنین به صورت محلول پاشی است.

در شرایط آب و خاک ایران (PH بالای آب وخاک) یونهای فلزی مانند آهن و روی در بسیاری از موارد برای ریشهها غیرقابل جذب هستند اما وقتیکه فرم کلاته این عناصر به عنوان کود در اختیار درختان قرار گیرد براحتی قابل جذب میشوند. عناصری که به فرم کلات هستند در مقایسه با عناصری که بصورت غیرکلات یا آزاد در خاک وجود دارند ثبات بیشتری دارند و با آبشویی کمتر از دسترس ریشهها خارج خواهند شد.‬

کلات کردن یا کلات چیست؟

پیوند فلزات با ترکیبات آلی روندی ساده و طبیعی است. وقتی سلول های گیاه مواد مغذی را جذب می کنند فورا با اسیدهای آلی از جمله اسیدسیتریک، اسید مالونیک، اسید هومیک و آمینواسید به شکل کلات شده در میآیند. کلات مانع ایجاد فعل و انفعال داخلی بین مواد مغذی با یکدیگر میشود ولی باعث ایجاد فعل و انفعال داخلی با دیگر پیوندها در خاک میشود. کلات نقش خیلی مهمی در سیستم بیولوژیک (حیاتی) گیاه، بازی میکند.

کلات بر اساس فرم پیوند با مواد مغذی فلزی، به جای دیگر یونهای غیر ضروری، مانع از دست دادن مواد مغذی در خاک میشود. آنها همچنین همانند حاملین فلزات موثر به مواد مغذی اجازه میدهند که آزادانه داخل گیاه حرکت کنند.

کود کلات شده چیست؟

منظور از کود کلات شده این است که یک عنصر مغذی یا بیشتر، با مولکول های پایدار و مرکبی که آلی هستند و عوامل کلات نامیده می شوند در کنار هم نگه داشته شده اند.

مزایای کود کلات شده

1 دسترسی به مواد مغذی را زیاد میکند

2 مواد مغذی در یک فرم آلی برای جذب گیاه آماده است. آلی بودن مواد مغذی کلات شده، به آن اجازه نفوذ به داخل برگ از میان لایه بیرونی برگ را میدهد. کلات، مواد مغذی را به وسیله فرم ترکیبات مواد (فلزی) آلی ، یک باره در برگ آزاد می کند. کلات، مانع واکنش بین مواد مغذی و یونها ( معمولا در PHبالای خاک) میشود تا به شکل مواد غیر محلول در نیایند. مواد مغذی همراه (محصور شده) با مولکولهای آلی، از گیاه در مقابل رسوب شدن مواد، محافظت میکند.

3 تحرک مواد مغذی را زیاد می کند.

4 کلات پویایی مواد مغذی در خاک را افزایش می دهد و به مقدار های حجیم مواد فلزی، برای آنکه در یک فرم قابل تحرک و یک جنبش آزادانه در ریشه باقی بمانند کمک میکند.

5 کود کلات شده در آب قابل حل میباشد.

6 مانع از شسته شدن مواد میشود.

7 یونهای فلزی کلات شده پایدارتر از یونهای آزاد هستند.

تهییه و تنظیم : دکتر احمدی ( شرکت آوان مشرق زمین )

منبع: http://www.behkesht.ir