نام و مزاج

مرزنجوش ، مرزنگوش ، مرزنگوش وحشی از نام های رایج این گیاه دارویی است.

از نظر حکمای طب سنتی طبع مرزنجوش گرم و خشک است.

معرفی

    گیاهی علفی، یکساله و در بعضی مواقع دوساله با ساقه ای راست و شاخه و برگ های متقابل بیضی شکل است.
    گل های سفید و ریز آن از بغل برگها در خوشه های به هم فشرده ای می رویند.
    میوه آن به صورت فندقه و چهار قسمتی است و فقط در مناطق گرمسیری نشکیل می شود. تمام قسمت های گیاه دارای عطر  دلپذیری است.
    یک گیاه پایا و همه ساله است که خاستگاه آن مناطق حوزه ی مدیترانه است.

خواص

    آشامیدن دم کرده آن بازکننده انسداد و گرفتگی های دِماغی (مغزی) و رافع سردرد سرد بلغمی و سوداوی است و زکام را قطع می کند .
    روغن مرزنجوش برای سرفه، شکایت صفرا، گرفتگی معده و اختلالات گوارشی، افسردگی، سرگیجه، میگرن، سردرد عصبی، درد عصب، فلج، سرفه، آبریزش بینی استفاده می شود.
    برای درمان لکه های قرمز رنگ خونی چشم و تمام لکه های زیر چشم ترکیب مرزنجوش و عسل را بر زیر چشم خود بمالید .
    منبع عالی فیبر بوده، صفرا و سموم سرطانزای روده‌ها را دفع می‌کند.
    خوردن دم کرده آن نشاط آور بوده و برای درد سینه، سرفه، تنگی نفس و درد قلب مفید است.
    از دیگر خواص این گیاه دارویی از بین بردن جای جوش و سالک است، به این منظور بایستی مرزنجوش را پخته، آن را با عسل مخلوط و به صورت پماد به محل مورد نظر بمالید.
    دم کرده ۲ قاشق غذاخوری سرشاخه‌های خردشده گیاه در نیم لیتر آب جوش‌ در درمان سیاه سرفه و سایر سرفه‌ها و اسهال به‌کار می‌برند.
    از این گیاه برای درمان اختلالات دستگاه گوارش و عفونت‌ها استفاده می‌شود.
    از اسانس مرزنجوش به صورت پماد، برای ضد عفونی کردن زخم‌ها استفاده می‌گردد.
     این ماده به نحو موثری اسپاسم های دستگاه تنفسی، روده ها، و اسپاسم های عضلانی اعضای بدن را برطرف می کند.
    مالیدن روغن آن به صورت موضعی باعث رفع تشنجات عصبی می‌شود و عصب و عضلات را نرم می‌کند.


موارد منع مصزف

    مصرف زیاده از حد دم کرده مرزنگوش و یا دود کردن به صورت توتون ، شدیدا قلب را تحریک می کند. اسانس آن نیز به همین صورت باید به مقادیر کم مورد استفاده درمانی قرار گیرد.
    بیماران مبتلا به ناراحتی‌های کلیوی بایستی از مصرف مرزنجوش، خودداری کنند، استفاده زیاد آن برای کلیه‌ها مضر است.
    استفاده آن برای زنان باردار مضر بوده، منجر به سقط جنین خواهد شد. همچنین استفاده از این گیاه برای کودکان زیر پنج سال ممنوع است.

شیوه استفاده

    می تواند مرزنجوش را به عنوان یک ادویه به غذا اضافه کنید.
    ۶ گرم مرزنجوش در ۲۰۰ سی سی آب جوش ۲۰ دقیقه دم کرده صاف نموده با عسل شیرین کنید
    روغن مرزنجوش: ۵۰ گرم مرزنجوش در ۲۵۰ گرم روغن زیتون مخلوط کرده در یک شیشه درب‎دار محکم ریخته شیشه را در آب جوش گذاشته به مدت ۳ ساعت آهسته در آب بجوشد سپس صاف نموده