انواع سمپاش ها


سموم نباتی در یک برنامه سمپاشی، باید به طور یکنواخت و   همگن روی گیاه (و یا سایر اهداف مورد نظر) پاشیده شوند. مناسب ترین وسیله برای شکستن محلول و تبدیل آن به قطره سمی، دستگاه سمپاش است. اجزای اصلی یک سمپاش بسته به نوع آن معمولا شامل مخزن، لوله ها، اتصالات، پمپ ها، توربین های تولید جریان شدید هوا، موتورهای الکتریکی، نازل ها، صافی ها و بوم ها است. معمولا سمپاش ها بر اساس نوع کاربری، بر روی محصولات زراعی و باغی استفاده می شوند. جهت افزایش کیفیت سمپاشی، بهتر است برای هر محصول، سمپاش متناسب و اختصاصی همان محصول مورد استفاده قرار گیرد. انواع سمپاشهای رایج در ایران عبارت است از:

    سم پاشهای دستی
    سم پاشهای پشتی بدون موتور
    سم پاشهای پشتی موتوری
    سم پاشهای چرخدار موتوری
    سم پاشهای تواکتوری
    سم پاشهای باغی

سمپاش دستی و پشتی بدون موتور :

برای سم پاشی درختان و گیاهان در منازل یا باغ های کم وسعت به کار می رود. کوچکترین اندازه سم پاش آن است که در منازل به کار رفته و اصطلاحاً امشی خوانده می شود. یک اندازه بزرگتر از آن، دارای مخزنی است که بر پشت کارگر سوارشده ولی شیلنگ نسبتاً بلندی دارد. تفنگی سمپاشی در دست کارگر قرار دارد. معمولاً وسایلی برای تنظیم میزان پاشش سم روی این قطعه تعبیه شده است. هر دو نوع سمپاش ذکر شده دارای یک پمپ دستی هستند. با این پمپ که شبیه به تلمبه دوچرخه است، هوای فشرده در بالای سطح مایع مخزن تولید می شود که مایع را با فشار از افشانک خارج می کند. نوع دیگری از سم پاش های دستی وجود دارد که دارای مخزن بزرگتر بوده و نمی توان آن را بر پشت حمل کرد. این سمپاش دارای شیلنگ بسیار بلندی است که به تفنگی ختم می گردد. مخزن را در محلی روی زمین قرار داده و مساحتی در اطراف آن را سم پاشی می کنند.

 

سم پاش موتوری پشتی:

اصول ساختمانی و کاری آن شبیه سمپاش های دستی است با این تفاوت که پمپ موتوری جایگزین پمپ دستی شده است. موتوری دو زمانه با دور بالا و از نوع بنزینی، پمپ را به حرکت در می آورد. پمپ، مایع یا گرد را از مخزن به افشانک انتقال داده تا از آنجا به صورت پودر خارج گردد. مخزن سم و موتور مجموعاً بر پشت کارگر حمل می گردند، این سم پاش برای مزارع کوچک و باغات کم وسعت کاربرد فراوان دارد. در مزارع برنج که اکثراً کم وسعت هستند، به خوبی می توان از این سم پاش استفاده نمود. در مخزن این سمپاش می توان سم مایع، پودری یا گازوئیل ریخت، در حالت آخر با تعویض تفنگی به شعله افکن تبدیل می گردد که با آن می توان علف های هرز همراه با آفات و امراض را سوزاند.


 

سمپاش چرخدار موتوری:

سم پاش هایی کاملاً شبیه موتوری پشتی هستند ولی مخزن آنها گنجایش بیشتری داشته طوری که نمی توان بر پشت حمل نمود. بدین سبب آنها را روی یک یا دو چرخ حمل و با دست جابه جا می کنند. انواع یک چرخ آن را فرغانی و دو چرخ آن را زنبه ای می نامند.



سمپاش تراکتوری :

در اندازه و شکل های متفاوتی ساخته شده اند. گنجایش مخزن معمولاً 1000 لیتر و یا بیشتر است. پمپ آن از محور تواندهی تراکتور توان می گیرد. بعضی دارای تفنگی دستی هستند که تراکتور حامل ماشین و کارگر عامل پاشش سم است. ولی معمولاً پاشش سم نیز به طور خودکار انجام می گیرد. سم پاش های مزرعه ای دارای تیرک افشانک هستند. تیرک افشانک لوله ای است نسبتاً طویل که افشانک های متعددی با فواصل حساب شده و با میزان پاشش معینی روی آن سوار می شوند. معمولاً دو تیرک افشانک یکی در طرف راست و دیگری در سمت چپ سم پاش متصل می شوند. طول هر تیرک متفاوت و تا 12 متر هم ممکن است برسد.




سمپاش باغی :

سمپاش های باغی فاقد تیرک افشانک طویل بوده بلکه به صورت دایره یا نیم دایره ساخته شده اند. چون سم باید عمودی و به طرف تاج یا در تمام قامت درخت پاشیده شود. از طرفی قطر ذرات سم در سمپاشی باغی بسیار کم است طوری که به صورت پودر پاشیده می شود. بدین سبب این نوع سمپاش را گاهی مه پاش می نامند. یکی از مسائل مهم در سمپاشی مزرعه و باغ باد بردگی سم است. سمپاشی باید در روزهایی صورت گیرد که باد نوزد در غیر این صورت فایده چندانی نخواهد داشت. بدین سبب در مناطق بادخیز ممکن است فرصت کافی برای سمپاشی فراهم نگردد. سم پاش هایی ساخته شده اند که جریان باد را سد کرده یا خود پره ای از هوا تولید می نمایند تا از بادبردگی سم جلوگیری شود.



انتخاب سم پاش:

انتخاب سم پاش مناسب از اهمیت خاصی برخوردار است. در درجه اول، ظرفیت مزرعه ی ماشین باید متناسب با وسعت مزرعه باشد طوری که بتوان در طی یک یا دو روز عملیات سمپاشی را به اتمام رساند، پس از آن، ریزی ذرات، یکنواختی قطر ذرات و همپوشانی سم باید مورد توجه قرار گیرد. ذرات درشت سم کمتر روی گیاه مانده و بر زمین می ریزند. آنهایی هم که روی برگ مانده اند ممکن است همانند یک ذره بین، اشعه خورشید را متمرکز نموده و برگ را بسوزانند. مضافاً پخش سم روی گیاه یکسان نخواهد بود. ذرات بسیار ریز از طرفی، در معرض باد بردگی شدید قرار می گیرند و لذا ممکن است پوشش یکنواختی روی گیاه حاصل نشده، یا تراکم سم روی بعضی بیش از دیگران گردد. برای شکستن مایع به ذرات ریز باید آن را سوراخ ریز عبور داد. سوراخ هایی به قطر چند میکرون و گاهی کمتر لازم است. خروج مایع از چنین سوراخی بدون اعمال فشار ممکن نیست. برای این منظور باید از پمپ های هیدرولیکی قوی بهره گرفت که فشارهای 100 بار و بیشتر را تحمل نماید. قطعه سوراخ دار را افشانک می نامند. سم خروجی از افشانک بسته به شکل و اندازه سوراخ، الگوی خاصی خواهد داشت که ممکن است مخروطی تو خالی، مخروطی توپر ، بادبزنی و غیره باشد. این الگو را زاویه پخش نامند. باید در انتخاب سمپاش به نوع افشانک و همچنین زاویه پخش توجه نمود.