ورمی کمپوست یک نوع کود آلی هوموسی است





ورمی کمپوست یک نوع کود آلی هوموسی است که توسط گونه ای خاص از کرمهای خاکی تولید می شود. این کود به لحاظ دارا بودن انواع ویتامینها، هورمونهای رشد و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه اثرات بسیار مفیدی بر روی رشد و نمو گیاه دارد. این کود دارای بوی مطلوب و فاقد هرگونه آلودگی میکروبی می باشد.
کمپوست کرمی (Eisenia Foetida)، عبارت است از کود آلی ( Vermicompost ) ورمی کمپوست بیولوژیکی که در اثر عبور مداوم و آرام مواد آلی درحال پوسیدگی از دستگاه گوارش گونه ایی از کرم های خاکی و دفع این مواد از  بدن  کرم حاصل می گردد.
 
این مواد هنگام عبور از بدن کرم آغشته به مخاط دستگاه گوارش (موکوس)، ویتامین ها و آنزیم ها شده که در نهایت به عنوان یک کود آلی غنی شده و بسیار مفید برای ساختمان و بهبود عناصر غذایی خاک تولید و مورد مصرف واقع می گردد. بنابراین ورمی کمپوست عبارت خواهد بود از فضولات کرم به همراه درصدی از مواد آلی و غذایی بستر و لاشه کرمها.
 
مشخصات کرمها و انتخاب گونه مناسب :
بطور کلی گونه های مختلفی  از این کرمها یافت می گردند که بسته به موضوع کار و هدف، گونه انتخابی متفاوت خواهد بود. این اهداف می تواند شامل موارد ذیل باشد :
 
¤ افزایش حاصلخیزی و بهبود ساختمان و مدیریت خاک
¤  افزایش محصول
 
¤ تولید مکمل غذایی جهت دام و آبزیان که برای هر یک از این فعالیتها یک گونه مناسبتر از سایر گونه ها خواهد بود. بطور مثال به منظور مدیریت و بهبود ساختمان خاک مورد استفاده قرار Lampite maurittii گونه می گیرد.
 
مناسبترین گونه برای تولید ورمی کمپوست، گونه Eisenia foetida بوده که برنگ قهوه  ای مایل به قرمز و کوچکتر از کرمهای خاکی معمولی می باشد. این کرم دارای دو جنس نر و ماده بوده که کرمهای ماده در محل حلقه جنسی وسط بدن خود و پس از جفت گیری، تخم یا کوکون را تشکیل می دهند.
 
کوکونها به رنگ زرد کهربایی و در داخل آن حدود 7 نوزاد لارو وجود دارد. بنابر این افزایش تعداد کرمها در هر نسل بصورت تصاعد نسبتاً هندسی خواهد بود. وزن هر کرم بالغ 0.3 تا 0.7 گرم و در هر کیلو گرم حدود 1000تا2000 نخ کرم وجود دارد. یک نسل این کرم ( از تخم تا تخم ) در درجه حرارت 25 درجه سانتی گراد حدود سه ماه بوده و عمر کرمها بین 1 تا 2 سال متغییر می باشد.

مصارف ورمی کمپوست





 
Eisenia foetida مناسبترین گونه برای تولید ورمی کمپوست است
 
در سایر کشورها از این کرم بدلیل داشتن پروتئین 70 درصدی در موارد زیر استفاده می‏ شود:
 
مصرف پروتئینی انسانی:
در سایر کشورها از جمله در کشور آمریکا غذای مصرفی مردم است همانند انواع کنسرو جهت سالاد، غذاهای پختنی، انواع نوشیدنی و ... به عنوان مثال از گرانترین غذاهای فروشگاه‌های زنجیره‏ای مک دونالد می‌باشد[1]، با توجه به فرهنگ ما استفاده از آن هدف نمی‏ باشد. (خود کرم به عنوان پروتئین)
 
مصرف پروتئینی حیوانی:
با توجه به ازدیاد جمعیت و نیاز مردم به مواد پروتئینی سالم، تولید و پرورش دام، طیور و آبزیان، نقش اساسی در تامین نیازهای مردم و تقویت بنیه اقتصادی روستاییان و کشاورزان را دارد.در این میان تغذیه دام، طیور و آبزیان با کرم خاکی به عنوان ماده غذایی دارای پروتئین زیاد باعث افزایش کیفیت محصولات شده و نیاز کشور به واردات محصولاتی چون دان مرغ، انواع مکمل‌های غذایی دام و آرد ماهی را کاهش می‌دهد.
 
از این گونه برای اولین بار در قرن 18میلادی برای تغذیه دام و طیور استفاده شد.امروزه در تغذیه مرحله لاروی آبزیان، تمایل به استفاده از غذای زنده وجود دارد، زیرا در بسیاری از موارد، دانش بشری هنوز قادر به تامین مصنوعی کلیه نیازهای غذایی لارو نبوده و پوشش این نیاز با غذای زنده راه حل مطلوب و مطمئنی است.
 
مهمترین غذای زنده مصرفی کرم‌خاکی است که درصد پروتئین آن بیش از سایر گونه‌هاست و علاوه بر آن دارای امگا3 نیز می‌باشد. استفاده از این گونه به جای محصولات جانبی علاوه بر افزایش درصد رشد و کیفیت گوشت، از نظر اقتصادی نیز به‌صرفه‌تر است و تولید آن نیاز کشور به واردات محصولات فوق را که از زمان هجوم شانه دار ژله‌ای به دریای خزر و کاهش کیلکا به عنوان ماده اصلی آرد ماهی و افزایش قیمت آرد ماهی و واردات آن را به همراه داشته است، کاهش می دهد.
 
به عنوان مواد اولیه در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی:
همانطور که قبلا هم گفته شد این کرم به دلیل داشتن پروتئین و امگا3 فراوان به عنوان یکی از مواد اصلی تشکیل دهنده محصولات آرایشی و بهداشتی می‌باشد.
 
در سال 1985 شرکت DOVE برای اولین بار استفاده از این کرم را در محصولات خود آغاز نمود و اولین سری محصولات خود با عنوان جوان کنند‌گان پوست در سال 1987 به بازار عرضه نمود، اما هم اکنون بیشتر شرکتهای پیشتاز در این صنعت با تولید انواع شامپو، صابون، کرم، انواع پودرهای روشن کننده و تقویتی و ... استمرار به تولید با این کرم را در دستور کار خود قرار داده اند.
 
در این بین می‌توان به محصول شرکتFace-Lift  با نام تجاری G2G اشاره نمود که یکی از گران قیمت‌ترین محصولات آرایشی جهان می باشد.
 
به عنوان مواد اولیه در تولید دارو:
از جمله یکی از مهمترین مصارف جدید این کرم که به کمک صنعت داروسازی و پزشکی آمده تولید محصولات دارویی و پزشکی می باشد، که داروهای مکمل غذایی، انواع آرامش بخش ها، داروهای ضد سرطان را شامل می‌شود.
 
شرايط محيطی مطلوب برای توليد كرم پوسال (ورمی کمپوست) :




 
كرم پوسال (ورمی کمپوست) می تواند در تمام طول سال تهيه شود
 
كرم پوسال (ورمی کمپوست) می تواند در تمام طول سال تهيه شود، در تابستان در فضای باز و در زمستان در محيط بسته صورت می گيرد و بهترين شرايط برای توليد كرم پوسال (ورمی کمپوست) به شرح زير است:
 
رطوبت 60 تا 70 درصد
دما 20 تا 25 درجه سانتيگراد (سلسيوس)
اسيديته (ph) حدود 6 تا 7
 
رطوبت:
ميزان رطوبت بستر بايد در حدود 60 تا 70 درصد باشد و رطوبت بالاتر و پايين تر از ميزان فوق، فعاليت کرم ها را کاهش می دهد. بستر کرم ها بايد مرطوب نگه داشته شود اما خيس نشود. اجازه ندهيد که بارش باران به داخل بستر نفوذ کند. زيرا ممکن است باعث غرق شدن کرمها شود. در اماکن روباز نيز ممکن است به سايبان يا پوششي از برگها نياز باشد تا بتوان بستر را از خشک شدن در هوای گرم تابستان حفظ نمود.


دما:

کرمها در دمای 5 تا 48 درجه سانتيگراد قادر به زندگي هستند. اما سرعت توليد و تبديل ضايعات به كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) در دمای 20 تا 30 درجه سانتيگراد بهتر انجام مي‌پذيرد. براي ايزينيا فوتيدا مناسب‌ترين محدوده دما بين 15 تا 25 درجه سانتيگراد است. با ايجاد سايه‌بان مي‌توان دماي تل كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) را بطور آشکاري کاهش داد.

توجه به اين نکته مهم است که در صورت وجود رطوبت کافي در درون بسترهايي که زير سايبان است دماي ميانگين بستر در همه جاي آن بين 5 تا 10 درجه پايين‌تر از هواي اطراف آن خواهد بود که در پاره‌اي اوقات بايد بسيار به اين مسئله توجه شود.


اسيديته (ph ): 

کرمهاي خاکي قادر به زندگي در ph حدود 2/4 (اسيدي) تا ph 8 (قليايي) و يا بيشتر مي‌باشند. اگرچه براي توليد تجاري بهتر است که ph بستر‌ها را حدود 7 (خنثي) نگهداشت. سطوح ph خاک بستر را بطور مرتب مي‌توان با کاغذ ليتموس (تورنسل) و کيت ph بررسي کرد. معمولا آهک و يا کربنات کلسيم را در جهت اصلاح اسيديته خاک و تنظيم ph به مواد بستر اضافه مي‌کنند.


همچنين غلظت بالاي نمک تشکيل کوکون و وزن بدن کرمها را کاهش مي‌دهد؛ بنابراين پس از سپري شدن يک دوره کمپوست، مواد بستر بايد در جهت از بين بردن نمکهاي اضافي شسته شوند. پس از اين مرحله مواد در عمق 20 تا 25 سانتيمتري بستر قرار خواهند گرفت.
آب دهي و شستشو در جهت حذف نمک‌ها، بوسيله غرقاب کردن براي مدت 5 روز صورت مي‌گيرد. اين عمل با زير و رو کردن مواد بستر در روز سوم بهتر انجام مي‌شود. پس از مرحله آبدهي و شستشو رطوبت مواد بستر بايد در حد مناسب نگه داشته شود.
 
 
 
 یک نوع کود آلی هوموسی است که توسط گونه ای خاص از کرمهای خاکی تولید می شود. این کود به لحاظ دارا بودن انواع ویتامینها، هورمونهای رشد و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه اثرات بسیار مفیدی بر روی رشد و نمو گیاه دارد. این کود دارای بوی مطلوب و فاقد هرگونه آلودگی میکروبی می باشد.

کمپوست کرمی (Eisenia Foetida)، عبارت است از کود آلی ( Vermicompost ) ورمی کمپوست بیولوژیکی که در اثر عبور مداوم و آرام مواد آلی درحال پوسیدگی از دستگاه گوارش گونه ایی از کرم های خاکی و دفع این مواد از  بدن  کرم حاصل می گردد.
 
این مواد هنگام عبور از بدن کرم آغشته به مخاط دستگاه گوارش (موکوس)، ویتامین ها و آنزیم ها شده که در نهایت به عنوان یک کود آلی غنی شده و بسیار مفید برای ساختمان و بهبود عناصر غذایی خاک تولید و مورد مصرف واقع می گردد. بنابراین ورمی کمپوست عبارت خواهد بود از فضولات کرم به همراه درصدی از مواد آلی و غذایی بستر و لاشه کرمها.
 
مشخصات کرمها و انتخاب گونه مناسب :

بطور کلی گونه های مختلفی  از این کرمها یافت می گردند که بسته به موضوع کار و هدف، گونه انتخابی متفاوت خواهد بود. این اهداف می تواند شامل موارد ذیل باشد :

 
¤ افزایش حاصلخیزی و بهبود ساختمان و مدیریت خاک
¤  افزایش محصول
 
¤ تولید مکمل غذایی جهت دام و آبزیان که برای هر یک از این فعالیتها یک گونه مناسبتر از سایر گونه ها خواهد بود. بطور مثال به منظور مدیریت و بهبود ساختمان خاک مورد استفاده قرار Lampite maurittii گونه می گیرد.
 
مناسبترین گونه برای تولید ورمی کمپوست، گونه Eisenia foetida بوده که برنگ قهوه  ای مایل به قرمز و کوچکتر از کرمهای خاکی معمولی می باشد. این کرم دارای دو جنس نر و ماده بوده که کرمهای ماده در محل حلقه جنسی وسط بدن خود و پس از جفت گیری، تخم یا کوکون را تشکیل می دهند.
 
کوکونها به رنگ زرد کهربایی و در داخل آن حدود 7 نوزاد لارو وجود دارد. بنابر این افزایش تعداد کرمها در هر نسل بصورت تصاعد نسبتاً هندسی خواهد بود. وزن هر کرم بالغ 0.3 تا 0.7 گرم و در هر کیلو گرم حدود 1000تا2000 نخ کرم وجود دارد. یک نسل این کرم ( از تخم تا تخم ) در درجه حرارت 25 درجه سانتی گراد حدود سه ماه بوده و عمر کرمها بین 1 تا 2 سال متغییر می باشد.

مصارف ورمی کمپوست
 
Eisenia foetida مناسبترین گونه برای تولید ورمی کمپوست است
 
در سایر کشورها از این کرم بدلیل داشتن پروتئین 70 درصدی در موارد زیر استفاده می‏ شود:
 
مصرف پروتئینی انسانی:

در سایر کشورها از جمله در کشور آمریکا غذای مصرفی مردم است همانند انواع کنسرو جهت سالاد، غذاهای پختنی، انواع نوشیدنی و ... به عنوان مثال از گرانترین غذاهای فروشگاه‌های زنجیره‏ای مک دونالد می‌باشد[1]، با توجه به فرهنگ ما استفاده از آن هدف نمی‏ باشد. (خود کرم به عنوان پروتئین)
 
مصرف پروتئینی حیوانی:
با توجه به ازدیاد جمعیت و نیاز مردم به مواد پروتئینی سالم، تولید و پرورش دام، طیور و آبزیان، نقش اساسی در تامین نیازهای مردم و تقویت بنیه اقتصادی روستاییان و کشاورزان را دارد.در این میان تغذیه دام، طیور و آبزیان با کرم خاکی به عنوان ماده غذایی دارای پروتئین زیاد باعث افزایش کیفیت محصولات شده و نیاز کشور به واردات محصولاتی چون دان مرغ، انواع مکمل‌های غذایی دام و آرد ماهی را کاهش می‌دهد.
 
از این گونه برای اولین بار در قرن 18میلادی برای تغذیه دام و طیور استفاده شد.امروزه در تغذیه مرحله لاروی آبزیان، تمایل به استفاده از غذای زنده وجود دارد، زیرا در بسیاری از موارد، دانش بشری هنوز قادر به تامین مصنوعی کلیه نیازهای غذایی لارو نبوده و پوشش این نیاز با غذای زنده راه حل مطلوب و مطمئنی است.
 
مهمترین غذای زنده مصرفی کرم‌خاکی است که درصد پروتئین آن بیش از سایر گونه‌هاست و علاوه بر آن دارای امگا3 نیز می‌باشد. استفاده از این گونه به جای محصولات جانبی علاوه بر افزایش درصد رشد و کیفیت گوشت، از نظر اقتصادی نیز به‌صرفه‌تر است و تولید آن نیاز کشور به واردات محصولات فوق را که از زمان هجوم شانه دار ژله‌ای به دریای خزر و کاهش کیلکا به عنوان ماده اصلی آرد ماهی و افزایش قیمت آرد ماهی و واردات آن را به همراه داشته است، کاهش می دهد.
 
به عنوان مواد اولیه در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی:
همانطور که قبلا هم گفته شد این کرم به دلیل داشتن پروتئین و امگا3 فراوان به عنوان یکی از مواد اصلی تشکیل دهنده محصولات آرایشی و بهداشتی می‌باشد.
 
در سال 1985 شرکت DOVE برای اولین بار استفاده از این کرم را در محصولات خود آغاز نمود و اولین سری محصولات خود با عنوان جوان کنند‌گان پوست در سال 1987 به بازار عرضه نمود، اما هم اکنون بیشتر شرکتهای پیشتاز در این صنعت با تولید انواع شامپو، صابون، کرم، انواع پودرهای روشن کننده و تقویتی و ... استمرار به تولید با این کرم را در دستور کار خود قرار داده اند.
 
در این بین می‌توان به محصول شرکتFace-Lift  با نام تجاری G2G اشاره نمود که یکی از گران قیمت‌ترین محصولات آرایشی جهان می باشد.
 
به عنوان مواد اولیه در تولید دارو:

از جمله یکی از مهمترین مصارف جدید این کرم که به کمک صنعت داروسازی و پزشکی آمده تولید محصولات دارویی و پزشکی می باشد، که داروهای مکمل غذایی، انواع آرامش بخش ها، داروهای ضد سرطان را شامل می‌شود.
 
شرايط محيطی مطلوب برای توليد كرم پوسال (ورمی کمپوست) :
 
كرم پوسال (ورمی کمپوست) می تواند در تمام طول سال تهيه شود
 
كرم پوسال (ورمی کمپوست) می تواند در تمام طول سال تهيه شود، در تابستان در فضای باز و در زمستان در محيط بسته صورت می گيرد و بهترين شرايط برای توليد كرم پوسال (ورمی کمپوست) به شرح زير است:

 
رطوبت 60 تا 70 درصد
دما 20 تا 25 درجه سانتيگراد (سلسيوس)
اسيديته (ph) حدود 6 تا 7
 
رطوبت:

ميزان رطوبت بستر بايد در حدود 60 تا 70 درصد باشد و رطوبت بالاتر و پايين تر از ميزان فوق، فعاليت کرم ها را کاهش می دهد. بستر کرم ها بايد مرطوب نگه داشته شود اما خيس نشود. اجازه ندهيد که بارش باران به داخل بستر نفوذ کند. زيرا ممکن است باعث غرق شدن کرمها شود. در اماکن روباز نيز ممکن است به سايبان يا پوششي از برگها نياز باشد تا بتوان بستر را از خشک شدن در هوای گرم تابستان حفظ نمود.

دما:

کرمها در دمای 5 تا 48 درجه سانتيگراد قادر به زندگي هستند. اما سرعت توليد و تبديل ضايعات به كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) در دمای 20 تا 30 درجه سانتيگراد بهتر انجام مي‌پذيرد. براي ايزينيا فوتيدا مناسب‌ترين محدوده دما بين 15 تا 25 درجه سانتيگراد است. با ايجاد سايه‌بان مي‌توان دماي تل كرم پوسال (ورمي‌کمپوست) را بطور آشکاري کاهش داد.

توجه به اين نکته مهم است که در صورت وجود رطوبت کافي در درون بسترهايي که زير سايبان است دماي ميانگين بستر در همه جاي آن بين 5 تا 10 درجه پايين‌تر از هواي اطراف آن خواهد بود که در پاره‌اي اوقات بايد بسيار به اين مسئله توجه شود.

اسيديته (ph ):
 
کرمهاي خاکي قادر به زندگي در ph حدود 2/4 (اسيدي) تا ph 8 (قليايي) و يا بيشتر مي‌باشند. اگرچه براي توليد تجاري بهتر است که ph بستر‌ها را حدود 7 (خنثي) نگهداشت. سطوح ph خاک بستر را بطور مرتب مي‌توان با کاغذ ليتموس (تورنسل) و کيت ph بررسي کرد. معمولا آهک و يا کربنات کلسيم را در جهت اصلاح اسيديته خاک و تنظيم ph به مواد بستر اضافه مي‌کنند.

همچنين غلظت بالاي نمک تشکيل کوکون و وزن بدن کرمها را کاهش مي‌دهد؛ بنابراين پس از سپري شدن يک دوره کمپوست، مواد بستر بايد در جهت از بين بردن نمکهاي اضافي شسته شوند. پس از اين مرحله مواد در عمق 20 تا 25 سانتيمتري بستر قرار خواهند گرفت.
آب دهي و شستشو در جهت حذف نمک‌ها، بوسيله غرقاب کردن براي مدت 5 روز صورت مي‌گيرد. اين عمل با زير و رو کردن مواد بستر در روز سوم بهتر انجام مي‌شود. پس از مرحله آبدهي و شستشو رطوبت مواد بستر بايد در حد مناسب نگه داشته شود.