از لحاظ واکنش به طول روز سبزی ها به سه دسته روز کوتاه، روزبلند و روزخنثی تقسیم می شوند :

 

 

مالچ در واقع پوششی از کاه، برگ، بقایای گیاهی، لایه های کاغذ، پلاستیک یا پلی اتیلن است که خاک را می پوشاند. 

 

در استفاده از مالچ چند هدف دنبال می شود:

 

1.حفظ رطوبت خاک
2.تمیز نگه داشتن میوه
3.کنترل علف های هرز
4.افزایش عملکرد

5.پیش رس کردن محصول

 

چنانچه مالچ از نوع کاه باشد، موجب کاهش دمای خاک می شود ولی مالچ هایی از قبیل پلی اتیلن یا پلاستیک های سیاه موجب افزایش درجه حرارت خاک می شوند و برای پیش رس کردن محصول بکار گرفته می شوند . بطور کلی مالچ های با رنگ روشن موجب کاهش دمای خاک و مالچ های بارنگ تیره موجب افزایش دمای خاک می شوند.

 

 

 

 

اغلب سبزی ها در خاک های نسبتاً اسیدی رشد مناسبی دارند.خاک های لومی با زهکش مناسب و غنی از مواد غذایی، مناسبترین خاک ها برای پرورش سبزی هستند. خاک مناسب جهت پرورش سبزی باید عاری ازنمک های زیان آور باشد.
چنانچه هدف تولید محصول زودرس است، بایستی از خاک های سبک بافت (شنی،لومی شنی،...)استفاده شود. چون این خاک ها زودتر گرم می شوند. 

ولی اگر هدف تولید محصول با عملکرد و کیفیت بالاست، تا سبزی های با کیفیت تولید شود، خاک های لومی سیلتی، لوم رسی و به طور کلی خاک هایی با بافت سنگین مناسب ترند .البته توجه شود که خاک های خیلی سنگین رسی برای سبزی کاری مناسب نیستند، زیرا دارای تهویه ضعیف بوده و موجب محدود کردن رشد ریشه می شوند. از خاک هایی با بافت سنگین برای تولید محصول دیررس در آب و هوای گرم و خشک بهره گرفته می شود.

خاکی که برای پرورش سبزی استفاده می شود بایستی ظرفیت کاتیونی بالایی داشته باشد و نیز توان حفظ رطوبت آن بالا باشد
 تا افزایش عملکرد و کیفیت سبزی بالا رود .
درهنگام آماده سازی خاک برای کشت، بایستی کودهای شیمیائی اسیدی درخاک های خنثی تا قلیائی استفاده شوند و کوهای شیمیائی قلیائی در خاک های خنثی تا اسیدی بکار گرفته شوند.
ازعناصری که در اکثر سبزی ها برای تشکیل میوه لازم و ضروری است، فسفر می باشد.
فسفر علاوه بر تشکیل میوه، در تولید ریشه و رشد بذرنیزنقش مهمی ایفا می کند.عنصر پتاسیم نیز ازعناصر مهم و قابل توجه در کشت و کار سبزی هاست. پتاسیم باعث افزایش عملکرد و کیفیت سبزی ها می شود بویژه برای محصولات ریشه ای و غده ای و تشکیل ساقه های قوی در سبزی هائی مثل کرفس و ریواس لازم می باشد. همچنین پتاسیم در مقاومت گیاه در برابر بیماری ها و تشکیل پروتئین ها و تقسیم سلولی نقش دارد.

 

 

آبیاری یکی از مهم ترین عوامل افزایش عملکرد و کیفیت سبزی است . فاکتورهایی که برای آبیاری سبزی ها در نظر گرفته می شود عبارتست از روش آبیاری، نوع محصول و مقدار آبی که در مراحل مختلف رشد گیاه به آن داده می شود . معمولاً سبزی های برگی درطول دوره رشدشان نیاز به رطوبت یکنواخت دارند، درحالیکه سبزی های میوه ای بالاترین نیاز آبی را درموقع تشکیل میوه دارند.از انواع آبیاری می توان به آبیاری شیاری (جوی و پشته ای)، بارانی، قطره ای و زیر زمینی اشاره کرد.
آبیاری جوی و پشته ای برای خاک هایی که مقدار جذب آنها در حد کم تا متوسط بوده استفاده می شود.
در این نوع آبیاری زمین باید شیب ملایم و یکنواخت داشته باشد و آب به مقدار فراوان در اختیار باشد . از معایب آبیاری جوی و پشته ای  می توان به سله بستن خاک بعد از آبیاری و از دست رفتن مقادیر بالای آب اشاره کرد.
در مواردی که سرعت نفوذ آب در خاک خیلی زیاد بوده و شیب زمین تند بوده و زمین ناهموار است از آبیاری بارانی استفاده می شود. آبیاری بارانی موجب تسهیل در جوانه زدن بذر شده و دمای خاک را درحد متوسط نگه می دارد و می توان توسط آن کود های شیمیایی نیز به زمین داده شود.
در مواردی که کمبود آب وجود دارد، از آبیاری قطره ای استفاده می شود . هزینه های نصب و راه اندازی سیستم آبیاری قطره ای بالاست ولی این روش موجب کاهش هزینه های کارگری و نیز کاهش مصرف آب و کود می شود.
در روش آبیاری زیرزمین ، آب از پایین به داخل خاک نفوذ می کند. از مزایای این روش می توان به نگهداری مالچ دستکاری نشده و سله نبستن خاک اشاره کرد.

 

 

 

 

زمان برداشت سبزی ها بسته به نوع سبزی و استفاده ای که از سبزی می شود، متفاوت خواهد بود . ولی آنچه که مسلم است این است که بایستی سبزی از لحاظ شکل ظاهری، رنگ، عطر و طعم، عدم صدمه دیدگی وعدم داشتن گرد و غبار و ... از کیفیت بالایی برخوردار باشد. برخی از سبزی ها مثل چغندرسالادی و هویج را می توان برحسب تقاضای بازار در طول چندین هفته و در چند نوبت برداشت کرد ولی سبزی هایی مثل مارچوبه ، ذرت شیرین، نخودفرنگی و بامیه بایستی به محض رسیدن برداشت شوند، درغیر اینصورت کیفیت آنها پایین می آید. همچنان که گفته شد، زمان برداشت بستگی به نوع استفاده ای دارد که از محصول می شود. مثلاً از خیار برای تولید خیارشور استفاده می شود در مقایسه با زمانی که از آن برای تازه خوری استفاده می شود، باید زودتر برداشت گردد.درمورد سبزی هایی که دردماهای بالاسریعاً کیفیت خود را ازدست می دهند، برداشت بایستی درساعات صبح زود انجام گیرد(مثل سبزیجات برگی) درمورد اکثر سبزی ها، بعد از برداشت عملیات گرد و غبار زدایی و حذف قسمت های اضافی ، شستشو و درجه بندی انجام گرفته و سپس به انبار یا بازار مصرف منتقل می شوند.

 

 

هرس بوته بویژه در مورد سبزی ها میوه ای (خیار،خربزه،هندوانه، گوجه فرنگی و ... )به منظور افزایش کیفیت محصول انجام می گیرد. درمورد خربزه ساقه اصلی را پس از ظاهرشدن دوساقه فرعی قطع می کنند. در هندوانه هرس بدین صورت است که ساقه اصلی را پس از برگ سوم و ساقه های فرعی را پس از برگ پنجم حذف می کنند. هرس موجب می شود که تهویه بوته بهتر انجام شده ، بوته نور بیشتری دریافت کند و مواد غذایی بیشتری به میوه های درحال رشد برسد و نهایتاً محصول باکیفت بالاتری تولید شود.

 

امیدواریم مقاله  افزایش عملکرد و کیفیت سبزی ها مورد توجه و پسندتان قرار گرفته باشد . در صورتی که در این زمینه سوال، نظر و یا تجربه ای دارید با ما تماس بگیرید.
پیشاپیش از حمایت شما سپاسگزاریم.
 
این مطلب توسط تیم تحقیقاتی و علمی آوان تهیه شده است. استفاده از مطالب برای نشر علم و آگاهی با ذکر منبع و درج لینک بلامانع است.